เคยสงสัยกันหรือไม่ว่า ทำไม? บางหน้างานถึงเลือกใช้ เสาเข็มไอ และบางหน้างานทำไมถึงเลือกใช้ เสาเข็มตัน ทั้งที่เป็นเสาเข็มเหมือนกัน สามารถใช้งานในลักษณะตอกได้เหมือนกัน และเป็นที่นิยมในการใช้งานทั้ง 2 แบบ ซึ่งนอกจากลักษณะหน้าตัดที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดแล้ว ยังมีอะไรบ้างที่ต้องพิจารณาในการเลือกใช้งานให้เหมาะสม วันเอ็มคอนกรีต จึงได้รวบรวมข้อมูลของ เสาเข็มไอ และ เสาเข็มตัน เปรียบเทียบคุณสมบัติให้เห็นชัดๆ เพื่อให้สามารถเลือกใช้งานให้ตรงกับความต้องการและลดการเกิดปัญหาตามมาในภายหลัง
เสาเข็มไอ (I-shape pile) หรือ เสาเข็มรูปตัวไอ เป็นเสาเข็มที่มีลักษณะหน้าตัด เหมือนรูปตัว I ในภาษาอังกฤษ จึงทำให้มีเส้นรอบรูปหน้าตัดค่อนข้างเยอะ ตรงร่องเสาเข็มไอ จึงเกิดแรงเสียดทาน (Friction) ระหว่างดินกับปีกของเสาเข็ม เมื่อตอกเสาเข็มลงไปลึกเท่าไหร่ ยิ่งทำให้แน่นและรับน้ำหนักได้มากขึ้น
(ภาพตัวอย่าง การใช้เสาเข็มไอทำกำแพงกันดิน)
เสาเข็มตัน (Square pile) เสาเข็มตัน หรือ เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน เป็นเสาเข็มที่มีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมตามชื่อที่เรียก มีเส้นรอบรูปน้อยแต่ลักษณะเสาที่ตันเต็มทั้งแท่งนั้น จึงมีข้อได้เปรียบในเรื่องการรับแรงกระแทกได้ดี
(ภาพตัวอย่าง การตอกเสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน)
เปรียบเทียบชัดๆ ก่อนเลือกใช้งาน
รูปร่างหน้าตัด
เสาเข็มไอ: หน้าตัดรูปตัวไอ มีปีก 2 ข้าง
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: หน้าตัดรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส
น้ำหนัก
เสาเข็มไอ: น้ำหนักเบา
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: น้ำหนักมากกว่า และแข็งแรงกว่าเสาเข็มไอ
การรับน้ำหนัก
เสาเข็มไอ: เหมาะกับงานรับน้ำหนักที่ไม่สูงมาก
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: รับน้ำหนักได้มากกว่าเสาเข็มไอ เหมาะกับการรับน้ำหนักสูง
การตอกและการติตดั้ง
เสาเข็มไอ: ตอกได้ง่าย ระบายแรงกระแทกได้ดี แต่รับน้ำหนักการกดได้น้อยกว่า
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: ตอกยากกว่า เพราะน้ำหนักมากและใช้กำลังในการตอกมากกว่า
การใช้งาน
เสาเข็มไอ: งานรั้ว งานกำแพงกันดิน ถนน ลานจอดรถ ที่ไม่เน้นการรับน้ำหนักมาก
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: บ้าน ตึกสูง หรือโครงสร้างที่ต้องรับน้ำหนักมาก
ประเภทดิน
เสาเข็มไอ: เหมาะกับดินอ่อน เช่น เขตกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: เหมาะกับดินค่อนข้างแข็ง เช่น แถบภาคอีสาน
ราคา
เสาเข็มไอ: ราคาถูกกว่า เสาเข็มตัน
เสาเข็มสี่เหลี่ยมตัน: ราคาสูงกว่า เพราะใช้วัสดุมากกว่าและแข็งแรงกว่า
สรุป
“เสาเข็มตัน” จะรับน้ำหนักแนวดิ่งได้ดีกว่า เหมาะกับงานตอกเสาเข็ม เพราะรับน้ำหนักการตอกได้ดี ลดปัญหาเสาแตกหักระหว่างตอก เหมาะกับหน้างานที่มีสภาพดินแข็ง และต้องรับน้ำหนักโครงสร้างมาก
“เสาเข็มไอ” รับน้ำหนักแนวดิ่งได้น้อยกว่าเสาเข็มตัน จึงไม่เหมาะหากต้องใช้กับงานที่มีหน้าดินแข็ง และต้องรับแรงตอกหนักๆ เพราะอาจจะทำให้เสาแตกได้ เสาเข็มไอจึงเหมาะกับงานเบาๆ ดินอ่อน ที่ไม่ต้องรับน้ำหนักมาก แต่จะมีจุดเด่นในเรื่องของแรงเสียดทานของปีกเสาที่ทำให้เสาแน่นและมีความแข็งแรงมากยิ่งขึ้น
ไม่ว่าจะเป็นเสาเข็มไอ หรือ เสาเข็มตัน ต่างก็มีคุณสมบัติและความแข็งแรงแตกต่างกันตามการใช้งาน เพียงแค่เลือกใช้ให้เหมาะสม ก็จะช่วยให้งานโครงสร้างออกมาสมบูรณ์แบบและใช้งานได้ยาวนาน หมดปัญหาเสาแตกร้าว หรือ งบประมาณที่บานปลายจากการเลือกใช้งานผิดประเภทได้